Nếu như Ngoại hạng Anh gây ấn tượng bởi sự hào nhoáng, La Liga tạo dấu ấn bằng lối đá mạnh mẽ thì giải bóng đá Ý Serie A lại là nơi hội tụ của những chiến thuật hàng đầu. Cũng trải qua những thăng trầm nhất định, Italia từng là một thế lực đáng gờm của nền bóng đá thế giới thập niên 80, 90. Vậy hãy cùng Lode88 tìm hiểu xem từ khi thành lập đến giờ Serie A đã trải qua những biến cố nào nhé!
Hành trình tạo dựng giải bóng đá Ý Serie A
Năm 1898, dưới sự lãnh đạo của Liên đoàn bóng đá Ý, bắt đầu có những cuộc thi trong nước, tại từng khu vực. Tình trạng kéo đến việc tranh luận về số lượng đội tham gia vào năm 1921. Từ đó phân ra 2 giải đấu là CCI và FIGC trong năm 1921 – 1922.
Sau đó thì FIGC giảm số lượng đội thi đấu xuống, nhưng 2 miền Nam – Bắc vẫn thi đấu riêng biệt. Trong bối cảnh đó, Serie A chính thức ra đời năm 1929 với các đội trên toàn quốc tham gia. Mùa đầu tiên đã đạt đến con số 18 câu lạc bộ, Inter Milan đã giành được chức vô địch năm đó.
Giải bóng đá Ý Serie A có một truyền thống đó là đội đứng đầu sẽ được nhận Scudetto – ý nghĩa “chiếc khiên nhỏ” theo tiếng Italia. Và 10 chiếc khiên sẽ tương đương với 1 ngôi sao gắn phía trên logo. Bởi vậy mà Inter và AC Milan đều có 1 ngôi sao còn Juventus có đêns 3 ngôi sao.
Số lượng đội tham gia thay đổi liên tục
Số lượng các đội tham gia Serie A hàng năm biến đổi, ít khi cố định. Thời kỳ đầu khi mới thành lập đến năm 1934, có 18 đội tham gia. 9 năm tiếp theo giảm xuống còn 16 đội. Mùa giải 1946/47 là lần đầu tiên 20 đội cùng tranh tài với nhau, năm tiếp theo tăng thêm 1 đội.
Tiếp theo đó, giai đoạn từ 1948 đến 2004, số lượng dao động từ 16 – 18 đội/mùa. Bắt đầu từ năm 2004 mới ổn định là 20 đội như thời điểm hiện tại.
Giải bóng đá Ý Serie A đứng ở bậc cao nhất trong hệ thống giải đấu trong nước. Năm 1929 cũng đánh dấu sự ra đời của Serie B tương đương với giải hạng 2. Không lâu sau đó, giải hạng 3 Serie C thành lập. Cấp thấp hơn còn một số giải đấu bán chuyên và nghiệp dư khác nữa.
Thể thức thi đấu của Serie A
Thời gian diễn ra của một mùa giải bóng đá Ý Serie A kéo dài từ tháng 8 năm nay đến tháng 5 năm sau. 2 đội sẽ lần lượt gặp nhau trong trận lượt đi và lượt về, nên tổng cộng sẽ có 38 vòng đấu.
Nếu thắng sẽ hưởng trọn vẹn 3 điểm, hòa chỉ được 1 điểm còn thua đương nhiên trắng tay. Đó là điều luật trao điểm tính từ mùa giải 1994/95. Còn trước đó, đội thắng chỉ được có 2 điểm/trận mà thôi.
3 đội có số điểm thấp nhất trong bảng xếp hạng sẽ bị đẩy xuống giải Serie B. Và tương đương với đó, 3 đội Serie B đứng đầu sẽ được thăng hạng lên tranh tài ở mùa sau. Có một thời gian, 2 đội đứng thứ 3 và 4 ở giải hạng 2 phải thi đấu play-off với nhau để tranh vé lên hạng 1.
Ngoài ra, kể từ năm 2022, khi Serie A được xếp hạng thứ 4 theo quy định của UEFA, nên 4 đội đứng đầu sẽ được vào thẳng vòng bảng UEFA Champions League. Còn đội đứng thứ 5 và đội vô địch Coppa Italia/đội đứng thứ 6 (nếu đội vô địch Coppa nằm trong 5 đội đầu) sẽ tham gia vòng bảng UEFA Europa League. Còn đội thứ 6/thứ 7 sẽ đủ điều kiện vào vòng bảng UEFA Conference League.
Serie A lưu dấu ấn với những sự kiện lịch sử
Thật thiếu sót nếu nói về lịch sử giải bóng đá Ý Serie A mà không nhắc đến các cột mốc như:
1909
Vào thời điểm này, 3 câu lạc bộ có thành tích thi đấu tốt nhất nước Ý gồm AC Milan, Inter Milan và Juventus đồng thành lập lên nhóm G-14 – tập hợp tất cả những đội bóng có tầm ảnh hưởng nhất ở châu Âu.
- Juventus: Bà đầm già được xếp hạng là CLB thành công nhất của bóng đá Ý trong thế kỷ 20. Đồng thời đứng thứ 6 châu Âu và thứ 12 trên thế giới.
- AC Milan: Số danh hiệu quốc tế câu lạc bộ này sở hữu đứng thứ ba.
- Inter Milan: Đội bóng Italia đầu tiên dành được cú đúp ăn ba mùa giải 2009/10. Đồng thời cũng là đội thi đấu liên tục các mùa tại Serie A.
1921
Thời kỳ 1898 đến 1922, bóng đá Ý tổ chức theo các khu vực, số lượng các câu lạc bộ cũng tăng dần theo năm. Lúc này Liên đoàn đã thành lập giải bóng đá miền Bắc (Milan Lega Nord) vào năm 1921 – tiền thân của giải bóng đá Ý Serie A hiện nay.
Tiếp theo đó, các đội CCI đã gia nhập FIGC để tạo thành 2 giải đấu miền Nam – Bắc. Đến 1926, do ảnh hưởng của phát xít, một số đội bóng miền Nam đã tham gia vào giải đấu quốc gia. Đến cuối cùng thống nhất lại 1 giải đấu chung bắt đầu từ mùa 1929/30.
1963
Mùa 1963/64 duy nhất phải sử dụng đến một trận đấu loại trực tiếp để quyết định nhà vô địch. Vì mùa giải ấy, Inter và Bologna dừng lại ở 54 điểm. Kết quả là Bologna thắng với tỷ số 2 – 0 để giành Scudetto.
Ngoài ra, còn nhiều lần play-off được sử dụng để quyết định suất dự châu Âu và đội xuống hạng.
2001
Vào tháng 7/2001, quy định về số lượng cầu thủ không thuộc EU tối đa là 5 bị dỡ bỏ. Một số cầu thủ bị điều tra làm hộ chiếu giả, bị cấm đấu từ 6 tháng đến 1 năm.
Đây cũng là cơ hội để nhiều đội bổ sung đội hình của mình và đầu tư các màn chuyển nhượng triệu đô.
2006
Bê bối cá độ Calciopoli đã khiến bóng đá toàn châu Âu rúng động. Các vị lãnh đạo và một vài cầu thủ các đội như AC Milan, Juventus, Reggina, Lazio đều có dính líu đến sự vụ này.
Sau khi các bằng chứng liên quan đến việc hợp tác để dàn xếp tỷ số, bán độ xuyên lục địa được phát giác, các CLB đến từ Ý phải chịu những hình phạt thích đáng.
2009
Tháng 4 năm 2009, Serie A tuyên bố tách khỏi Serie B. Nguyên nhân đến từ việc tranh cãi bản quyền truyền hình. Lúc này 19/20 đội đồng ý, chỉ có Leece chuẩn bị xuống hạng phản đối mà thôi.
Cũng trong năm này, Maurizio Beretta đảm nhận vị trí chủ tịch liên đoàn mới.
2010
Có nhà tài trợ Telecom Italia xuất hiện, hỗ trợ rất nhiều chi phí cho giải bóng đá Ý Serie A. Bởi vậy mà mẫu logo của giải cũng có sự thay đổi. Rõ rệt nhất là thêm chữ TIM – tên viết tắt của nhà tài trợ.
2016
Serie A là một trong những giải đấu đầu tiên được Hiệp hội bóng đá quốc tế lựa chọn để thử nghiệm công nghệ VAR. Tuy ban đầu, VAR nhận nhiều phản đối hơn đồng tình. Mọi người cho rằng chúng tốn thời gian thi đấu và nhiều trọng tài vẫn dựa theo cảm tính để quyết định xem hay không.
2017
Được thống kê là một trong những giải đấu bóng đá có lịch sử lâu đời nhất thế giới, Serie A còn có số lượng cầu thủ vĩ đại nhất thế giới nhiều nhất. Cụ thể là trong danh sách bình chọn của tạp chí FourFourTwo vào năm 2017, có đến 42/100 người từng chơi ở giải bóng đá Italia.
Hơn nữa, Juventus còn là đội sản sinh nhiều nhà vô địch World Cup nhất với 27 cầu thủ.
Giải bóng đá Ý Serie A và những con số thú vị
- Câu lạc bộ vô địch Serie A nhiều nhất chắc chắn là Juventus với 36 lần. Inter và AC Milan xếp ngang nhau với 19 lần vô địch.
- Nhưng đội có số lần dự giải bóng đá Ý Serie A nhiều nhất lại không phải là Juventus (chỉ có 88 mùa) mà là Inter Milan với 89 lần. Tổng cộng có đến 67 quốc gia tham dự.
- Sân vận động có quy mô lớn nhất gọi tên San Siro với sức chưa hơn 80 nghìn cổ động viên. Kém hơn một chút là Olimpico – sân nhà của AS Roma với 72.698 chỗ ngồi. Đứng thứ ba là sân San Paolo của Napoli với 60.240 vị trí.
- Cầu thủ ghi được nhiều bàn thắng nhất là Silvio Piola – biên chế thuộc đội Calcio trong giai đoạn 1929 – 1952. Số bàn thắng của ông là 274 bàn. Đứng thứ 2 là chân sút nổi tiếng Francesco Totti, anh đã ghi được 250 bàn từ năm 1992 đến 2017.
- Còn cầu thủ ra sân nhiều nhất thuộc về hậu vệ Paolo Maldini – thi đấu cho Milan từ 1984 đến 2009. Không hề kém cạnh là thủ môn Buffon đã có 644 lần ra sân và con số này vẫn đang tăng lên.
Tạm kết
Giải bóng đá Ý Serie A được coi là giải đấu bóng đá hay nhất thế giới, sở hữu những chiến thuật thi đấu và hệ thống phòng ngự chất lượng. Năm 2020, IFFHS còn xếp đây là giải đấu quốc gia mạnh nhất thế giới. Còn theo hệ số của UEFA thì đứng thứ 4, chỉ sau Bundesliga, La Liga, Ngoại hạng Anh, và đừng trên Ligue 1. Bạn đã sẵn sàng để soi kèo những trận đấu đậm chất Italia chưa, đồng hành cùng Lode88 nhé!